کیسه به‌عنوان یکی از نیازهای اصلی انسان به‌خصوص در گرمابه‌ها همواره مورد استفاده بوده است، اما با گذشت زمان و ماشینی شدن تولیدات، بسیاری از صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به فراموشی سپرده شد.
کیسه‌بافی سنتی در چهارمحال و بختیاری بیشتر به‌دست بانوان شهر فرادنبه از توابع شهرستان بروجن در چهارمحال و بختیاری بافته می‌شد و تولیدات آن در نقاط مختلف استان و حتی کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این هنرصنعت که سال‌های طولانی به فراموشی سپرده شده و حتی وسایل تولیدی آن شامل دستگاه پیله، چرخ ریسندگی، کرکیت، دار، متر و سوزن به سمت سوی نابودی رفته بود، به‌تازگی با اقدام تعدادی از بانوان شهر فرادنبه در مسیر باززنده‌سازی قرار گرفته است.
مواد اولیه برای کیسه‌بافی سنتی شامل الیاف کتان و یا پشم گوسفند است و برای تولید صنعتی آن از پلاستیک استفاده می‌شود.
بانوان هنرمندان برای تولید کیسه، پشم گوسفند را پس از شستشو به‌وسیله پیله می‌تابند و پس از آن به‌کمک چرخ ریسندگی دستی، اقدام به تهیه دوک و اقدام به چله‌کشی بر روی دستگاه و بافت آن در ابعاد 20 تا 200 سانتی‌متر می‌کنند، پس از آماده شدن، آن‌ها را در اندازه‌های 50 سانتی‌متری برش می‌دهند و لبه آن را با پارچه‌ای پنبه‌ای لبه‌دوزی می‌کنند.
فاطمه ربیعی فرادنبه یکی از فعالان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری است که با نواختن چنگ‌های کرکیت بر تار و پودی از جنس پشم گوسفند، کیسه‌بافی سنتی در شهر فرادنبه را باززنده‌سازی کرده و پرچم تولید این هنرصنعت را در زادگاه خود دوباره برافراشته است.
اما مشکلاتی بر سر راه او در تولید کیسه‌های سنتی وجود دارد که رفع آن نیاز به تلاش شبانه‌روزی و جدی برای تحقق اهداف بیانات مقام معظم رهبری در نام‌گذاری امسال به نام تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها دارد.
نوسانات اقتصادی، تأمین مواد اولیه را با مشکل مواجه کرده است
یکی از تولیدکنندگان کیسه سنتی در شهر فرادنبه از توابع شهرستان بروجن در چهارمحال و بختیاری در این مورد گفت: «نوسانات اقتصادی و گرانی‌های ناشی از آن باعث شده تا تولیدکنندگان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی مانند کیسه‌بافی با مشکل تأمین در مواد اولیه مواجه شوند.»
فاطمه ربیعی فرادنبه تأکید کرد: «پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش، برداشتن محدودیت سن در ارائه خدمات، خرید تضمینی تولیدات و برقراری امکان بیمه تأمین اجتماعی از مهم‌ترین خواسته‌های فعالان حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری مانند تولیدکنندگان کیسه سنتی در فرادنبه به‌شمار می‌رود.»
او افزود: «تولیدکنندگان رشته کیسه‌بافی سنتی در فرادنبه تمام آموزش‌های مرتبط با این هنرصنعت را تاکنون به‌صورت خانوادگی و تجربی یاد گرفته‌اند، به‌همین منظور ضرورت دارد تا اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و علمی ویژه هنرجویان این رشته اقدام کند.»
رشته‌های فراموش شده صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری باززنده‌سازی می‌شود
مهرداد جوادی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری در این باره گفت: «باززنده‌سازی رشته‌های منسوخ و فراموش شده صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در دستور کار این اداره‌کل قرار دارد.»
جوادی تأکید کرد: «ایجاد اشتغال، کاهش نرخ بیکاری، رونق اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت خانوارها و حمایت از صنعت‌گران و تولیدکنندگان هنرهای سنتی راهبرد اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌دزایی‌ها است.»
او افزود: «به همین دلیل پرداخت تسهیلات بانکی، صدور مجوزهای تولید انفرادی و کارگاهی و رفع هرگونه مانع موجود بر مسیر تولید صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با سرعت انجام خواهد شد.»
جوادی تصریح کرد: «برگزاری دوره‌های مرتبط با تولید انواع صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌خصوص در رشته‌های منسوخ و فراموش شده مانند کیسه‌بافی می‌تواند در تحقق سریع‌تر اهداف پیش‌بینی شده در این حوزه مؤثر باشد.»
پشتیبانی از تولید، راهکار اصلی جلوگیری از فراموشی رشته‌های صنایع‌دستی است
مهرداد رئیسی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: «براساس فرمان مقام معظم رهبری در نام‌گذاری سال‌جاری، پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی با هدف پیشگیری از فراموشی رشته‌های سنتی در دستور کار قرار می‌گیرد.»
رئیسی تأکید کرد: «تولیدات صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌لحاظ بهره‌مندی از مصالح بومی و محلی، با مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌های ظالمانه اعمال شده از سوی استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران مواجه نیست.»
او افزود: «البته این در حالی است که گرانی مواد اولیه باعث شده تا سود ناشی از تولید انواع صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کم شود و باعث کاهش انگیزه فعالان این حوزه شود.»
رئیسی تصریح کرد: «در رشته کیسه‌بانفی سنتی فرادنبه، استفاده از مصالح بومی و محلی شامل پشم و نخ و همچنین بهره‌گیری از طرح، رنگ و نقش‌های بومی به‌همراه روش‌های بافت ذهنی الهام گرفته از طبیعت، باعث شده تا این محصول منحصربه‌فرد باشد.»
او یادآور شد: «به همین دلیل باید برای بازاریابی و بازارپسندی تولیدات و فراهم کردن زمینه‌های پیشگیری از واردات اجناس مشابه اقدام شود تا بتوان علاوه بر باززنده‌سازی رشته‌های منسوخ و فراموش شده صنایع‌دستی، برای تقویت تولیدات این بخش تلاش کرد.»
رئیسی اضافه کرد: «به‌همین منظور پیگیری بیمه هنرمندان، پرداخت تسهیلات بانکی و تخصیص کمک‌های بلاعوض به تولیدکنندگان این حوزه کمک خواهد کرد.»
کیسه‌بافی سنتی چهارمحال و بختیاری ۶ تیرماه 1399 در همایش شورای ثبت میراث ناملموس کشور به میزبانی اردبیل به ثبت ملی رسید.
چهارمحال و بختیاری افزون‌بر ۱۲ هزار هنرمند صنایع‌دستی دارد که از این تعداد پنج هزار و 500 تا شش هزار نفر در فصل‌های مخلتف سال فعالیت می‌کنند.
هم‌اکنون ۵۲ رشته صنایع‌دستی شهری، روستایی و عشایری در چهارمحال و بختیاری شامل انواع بافته‌های داری مانند فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و قالی‌بافی، چوخابافی، نمدمالی، کلاه‌مالی، گیوه دوزی، سرمه‌دوزی، منبت‌کاری، سفال‌گری، خورجین‌بافی، بافت سیاه چادر، قفل‌سازی، حجاری، گره‌چینی، احجام فلزی خاتم و مشتقات آن‌ها از مهم‌ترین صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری این استان به‌شمار می‌رود.
انتهای پیام/
